Psychologia Jungowska i terapie ekspresyjne.
Jung, aktywna wyobraźnia i twórcza ekspresja.
Doświadczenia i prace Junga pokazują jak można stosować twórczą ekspresję w procesie terapii i uzdrawiania. Jung już w 1916 roku zaczął wspominać o możliwości stosowania sztuki w kontekście psychoterapii i kontynuował przez cały okres swej pracy.
W 1955 roku stwierdził, że współczesna psychoterapia zaczyna rozpoznawać znaczenie postrzegania wyobrażeń i nadawania im kształtu poprzez sztukę. Dla Freuda twórcza ekspresja była jedynie obiektem analizy. Jung natomiast postrzegał twórczy proces i ekspresję zarówno jako sposób zrozumienia ludzkiego doświadczenia jak i metodę terapii.
Podstawowe teoretyczne pojęcia teorii Junga: teoria zborowej nieświadomości, archetypy, anima i animus, introwersja i ekstrawersja, indywiduacja, cień i persona wynikają z pracy z pacjentami jak i osobistego doświadczenia w pracy ze swoim wewnętrznym procesem.
Terapia Junga oparta jest na przekonaniu o tym, że wyobraźnia wyraża samoregulacyjny, uzdrawiający aspekt duszy. Nadawania kształtu i wyrażanie obrazów rodzących się z nieświadomego procesu może z powodzeniem odbywać się poprzez różne formy twórczej ekspresji: rysunek, taniec, poezję, dramę itd. Wyobraźnia sama w sobie ma zdolność samoleczenia i sztuka może wyrażać i nadawać kształt różnym wewnętrznym procesom. Twórcza ekspresja pomaga wesprzeć proces aktywnej wyobraźni.
Można się nauczyć zaufać siłom psyche, a nie opierać się wyłącznie na strategicznych interwencjach czy planach terapeutycznych. Należy pozwolić aby nieświadomość, a nie wyłączna kontrola rozumu odgrywała prowadzącą rolę w procesie terapeutycznym.
Jung opisuje psychikę jako celową, wierną swojej wewnętrznej konieczności, zdolną do kierowania sobą. Psyche dąży do samoregulacji poprzez obejmowanie i integrację przeciwnych biegunów. Kiedy narzucamy spłycone wyjaśnienia lub dążymy do szybkich i powierzchownych rozwiązań możemy zakłócić naturalny rytm i proces psyche.
Jung ostrzegał przed jednostronnością. Stosowanie wielu form ekspresji twórczej jest korzystne aby wspierać samoregulacyjne funkcje psychiki.
Można zatańczyć czy zaśpiewać rysunek, zaśpiewać taniec itd. Przechodzenie z jednej formy twórczej ekspresji do drugiej wspiera proces aktywnej wyobraźni.
Powstrzymanie „krytycznej uwagi” jest pomocne aby lepiej i bardziej spontanicznie wyrażać nieświadome symbole.
Nadanie widzialnego kształtu emocji czy kompleksowi może być terapeutycznie bardziej skuteczne niż intelektualna analiza.
W ten sposób emocja, czy wewnętrzna nieświadoma postawa jest sprowadzona bardziej ku poziomowi świadomości i staje się bardziej zrozumiała.
Taka praca jest korzystna i ożywia klienta.
„Często ręce potrafią rozwiązać zagadkę, z którą intelekt zmaga się na próżno. Poprzez nadanie kształtu (np. postaci ze) snu można dokładniej przeżyć sen w stanie świadomości.”
Symbole, wyobrażenia i postacie ze snu mogą objawić swoje głębsze znaczenie i przemówić z pomocą rysunku, kreatywnego pisania, wykorzystania technik dramowych, mogą się poruszać z pomocą terapii tańcem.
Opracował Mateusz Wiszniewski na podstawie: Shaun Mc Niff Art. Heals, str. S171-179
Materiały ATE : stardance33@gmail.com, 791 927 957, www.terapiaprzezsztuke.pl,